Izveštaji o poroterivanju dece izbeglica i nasilju na granicama na Balkanu: januar - jun 2019. godine

Četvoro od deset dece izbeglica i migranata kojima je u prvoj polovini 2019. godine pružena pomoć u Beogradu, glavnoj tranzitnoj tački na zapadnobalkanskoj ruti, svedočilo je da su bez odgovarajuće zakonske procedure, sama ili sa roditeljima, proterana sa granica zemalja u regionu. Svaki treći slučaj proterivanja dece je, prema svedočenjima, uključivao i nasilne mere koje je primenjivala granična policija.

U periodu od januara do juna 2019. nevladina organizacija Praxis, partner organizacije Save the Children, srela je i obezbedila podršku za 1,842 dece izbeglica i migranata u Beogradu, među kojima su kako deca koja putuju sa porodicama tako i deca koja putuju sama[1]. Čak 40% maloletnika (731) izvestilo je kako su, tokom putovanja, bili proterani sa najmanje jedne granice u regionu. Kako su neka od dece svedočila o više proterivanja, broj zabeleženih slučajeva (795[2]) je nešto veći od broja dece koja su prijavila potiskivanje.

Svako treće dete (35%) reklo je kako je bilo žrtva nasilja ili je svedočilo nasilju koje je, tokom proterivanja, koristila granična policija.

Deca bez pratnje i razdvojena deca, koja su činila skoro 90% broja dece korisnika usluga terenskih timova koji rade u Beogradu u prvoj polovini godine, prijavila su 83% slučajeva proterivanja (664). Svi su bili dečaci. Većinu proterivanja uz korišćenje nasilja takođe su prijavili dečaci koji putuju sami (91%). Kada su u pitanju deca koja putuju sa porodicama, svaki peti prijavljeni slučaj uključivao je nasilje, a 42% ovih slučajeva prijavile su devojčice.

Prema svedočenjima, policija i granični službenici ponižavajuće su se odnosili prema izbeglicama i migrantima, koristeći različite oblike verbalnog i fizičkog nasilja, preteći i ismevajući odrasle i decu, oduzimajući im lične i vredne predmete, uništavajući telephone i ignorišući zahteve za azilom. Maloletnici su svedočili da ih u mnogo slučajeva službenici nisu pitali za godine, tretirajući ih kao odrasle, iako je svako peto dete koje kaže da je bilo vraćeno sa neke od granica imalo 13 ili manje godina (18%), dok je u 12% slučajeva koji su uključivali decu ovog uzrasta bilo primenjeno nasilje.

Svedočenja prikupljena od dece

Tri maloletnika iz Avganistana ispričala su da ih je hrvatska policija pretukla i opljačkala pre nego što ih je vratila u Bosnu I Hercegovinu.

Petnaestogodišnji dečak iz Avganistana prijavio je da je proveo mesec dana u pritvoru u Hrvatskoj pre nego što je vraćen u Srbiju.

Dvanaestogodišnji dečak iz Pakistana rekao je kako ga je srpska policija pretukla pre nego što ga je vratila u Makedoniju.

Dve iranske porodice sa ženama i decom prijavile su da su ih brutalno pretukli rumunski granični službenici.

Porodica iz Iraka svedočila je da je rumunska policija tukla muškarce i naredila ženama iz njhove grupe da svuku odeću.

Sirijska porodica koja putuje sa osmomesečnom bebom napustila je Grčku i putovala preko Albanije, Crne Gore i Bosne i Hercegovine kako bi stigla u Hrvatsku. Prema navodima, hrvatska policija vratila ih je u Bosnu i Hercegovinu da bi ih zatim bosanska policija neregularno deportovala u Srbiju.

Kako dečaci iz Avganistana čine najveći deo maloletnika koji prolaze kroz Srbiju, najveći broj prijava o proterivanjima takođe se odnosi na decu iz Avganistana (78%), a slede Pakistan (7%), Irak (5%), Iran (5%) i Sirija (2%).

Najveći broj prijavljenih proterivanja dece sa granica desio se na hrvatskoj (222), severnomakedonskoj (124), bugarskoj (103) i mađarskoj granici (93). Najveća učestalost primene nasilja prijavljena je na bugarskoj granici, gde je 8 od 10 vraćanja navodno bilo nasilno. Sledi Grčka (61% prijavljenih proterivanja navodno su uključivala nasilno postupanje), Rumunija (61%) i Severna Makedonija (59%).

Organizacije Save the Children i Praxis od 2016. godine podržavaju izbeglice i migrante u Srbiji, obezbeđujući informacije, pomoć pri registraciji, upućujući na druge usluge podrške, prikupljajući uz to podatke o dolascima i prateći trendove u mešovitim migracijama na zapadnobalkanskoj ruti. Na osnovu podataka koje prikupljaju terenski timovi ove organizacije izdaju redovne publikacije, istraživanja i izveštaje namenjene medijima ili u svrhu zagovaranja, tražeći bolju zaštitu i bolju podršku za decu migrante I izbeglice koji nastavljaju da putuju zapadnobalkanskom rutom.

Mapa puta koju su napravili tinejdžeri iz Avganistana u Centru za pomoć izbeglicama Miksalište u Beogradu.